Odlazak velikog čoveka u maloj zemlji
Iznenada i simbolično, baš 5. oktobra, u Beogradu je umro Vojin Dimitrijević, profesor i čovjek koji je cijeli svoj život posvetio borbi za ljudska prava.
Rođen je 1932. godine u Rijeci; otac mu je bio diplomat. Svoj znanstveni put započeo je na Pravnom fakultetu u Beogradu, gdje je radio do 1998. godine, kad je – zajedno s kolegama koji su se protivili Zakonu o univerzitetu koji je visoko školstvo podjarmio interesima tadašnje politike – brutalno izbačen. Profesorski posao nastavio je kasnije na Pravnom fakultetu Univerziteta Union, a posljednji ispit održao je dva dana prije smrti.
Etnički ateist
Bio je osnivač i direktor Beogradskog centra za ljudska prava, počasni doktor više sveučilišta, član Venecijanske komisije Vijeća Evrope i član Stalnog arbitražnog suda u Hagu. Osnovao je Balkanski politički klub. Radio je i kao komesar Međunarodne komisije pravnika. Bio je ad hoc sudac Međunarodnog suda pravde, predsjednik Jugoslavenskog udruženja za međunarodno pravo, član Savjeta za borbu protiv korupcije, potpredsjednik Komiteta za ljudska prava Ujedinjenih naroda, član Srpskog PEN centra…
Ostavio je na stotine članaka u domaćim i stranim časopisima, kao i knjige “Međunarodno pravo i ljudska prava”, “Međunarodni odnosi”, “Terorizam”, “Strahovlada”, “Silaženje s uma”. Dobitnik je francuske Legije časti.
– Biti slobodan na Balkanu, uprkos njemu i predstavi o njemu, biti slobodan u Srbiji, uprkos svemu, jedan je od ciljeva naučnog i životnog opusa Vojina Dimitrijevića – rekla je na komemoraciji njegova prijateljica i dugogodišnja fakultetska kolegica Vesna Rakić Vodinelić.
U knjizi “Silaženje s uma”, u tekstu “Veliki sudar ludosti i gluposti”, napisanom 1999. godine, za vrijeme NATO bombardiranja SR Jugoslavije (objavljenom u madridskom “El Paisu”, ženevskom “Le Tempsu”, milanskom “L’Avveniru”, potom i beogradskom “Danasu”), Dimitrijević piše: “Odavno sam otkrio da se budale uzajamno vole. Prepoznaju se i ljube. Rade na istoj talasnoj dužini. Pre dvadeset godina, kada je izgledalo da je problem Jugoslavije komunizam, a ne nacionalizam, putovao sam u istom kupeu s hrvatskim i srpskim nacionalistom. Videvši da sam umereni Jugosloven, obojica su me prezreli i s takvim se zanosom upustili u razgraničenje, u razmenu sela i parcela da su skoro došli na ivicu polnog snošaja. Oni su imali svoju religiju, a ja sam bio ‘etnički ateist’.”
Višak života
Mnoge je generacije Vojin Dimitrijević usmjerio ka ljudskim pravima. Sam je bio jedan od najiskrenijih i najupornijih boraca za ljudska prava u Srbiji.
– Vojin Dimitrijević umro je upravo 5. oktobra, zatvorivši – ne samo simbolično – krug poštene i odvažne borbe za čoveka u državi ustrojenoj protiv čoveka. Tu borbu je vodio dugo i uporno, bez ličnog interesa, poštujući protivnike i pravila igre. Bio je veliki čovek u maloj zemlji. Iza takve veličine, praznina ostaje dugo i često se oseti – praznina, kao gola hrid na kojoj se iznenada ugasio svetionik. Verujem ipak da varnice njegovog intelektualnog i emotivnog žara tinjaju u mnogima od nas – njegovoj intelektualnoj deci brojnih generacija, u svima koji su sa njim radili ili čitali njegove radove ili ga slušali. Vojinov višak života, uprkos njegovoj respektabilnoj životnoj dobi, doživljavamo kao teško podnošljivi manjak u životima svih nas – rekla je Vesna Rakić Vodinelić na komemoraciji, saževši tako osjećaje mnogih kojima će Vojin Dimitrijević bolno nedostajati.